Điều hành chính sách tài khóa chủ động, linh hoạt, hiệu quả

Chiều ngày 27/12/2023, Bộ Tài chính tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác điều hành thực hiện nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2023, kế hoạch triển khai nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2024. Nhìn lại 2023, trong bối cảnh tình hình chính trị, kinh tế - xã hội thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ đến sự hồi phục và đà tăng trưởng kinh tế trong nước. Tuy nhiên, ngành Tài chính đã chủ động nỗ lực, quyết liệt thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được giao.

Chú trọng xây dựng thể chế tài chính làm tiền đề cho phát triển bền vững

Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, năm 2023, bám sát chủ đề điều hành năm 2023 của Chính phủ “Đoàn kết kỷ cương, bản lĩnh linh hoạt, đổi mới sáng tạo, kịp thời hiệu quả”, ngành Tài chính đã chủ động nỗ lực, quyết liệt thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được giao.

Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: Hữu Thọ

Bộ Tài chính đã chủ động nghiên cứu, đề xuất, trình cấp thẩm quyền ban hành và khẩn trương tổ chức triển khai thực hiện các chính sách tài khóa để cùng với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội và đời sống người dân.

Trong công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế chính sách, Bộ Tài chính đã trình 06/06 Đề án được giao theo Chương trình làm việc của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, trong đó có các đề án quan trọng, như: Phương án sử dụng nguồn tăng thu ngân sách trung ương năm 2022; Báo cáo đánh giá tình hình thực hiện NSNN năm 2023, dự toán NSNN năm 2024 và kế hoạch tài chính – NSNN 03 năm quốc gia 2024-2026; Đề án “Quy định của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công”; Đề án đổi mới cơ chế phân cấp quản lý, phân bổ NSNN để bảo đảm vai trò chủ đạo của NSTW và chủ động của NSĐP, các cơ quan, đơn vị có liên quan.

Trong năm 2023, Bộ Tài chính đã trình Quốc hội thông qua 1 Luật, 05 Nghị quyết; trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua 02 Nghị quyết và hoàn thành 43/61 đề án nhiệm vụ được giao, trong đó có 15 đề án, nhiệm vụ được giao bổ sung trong quá trình điều hành.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đã xây dựng trình Chính phủ ban hành 19 Nghị định, xem xét ban hành 15 dự thảo Nghị định; trình Thủ tướng Chính phủ ban hành 04 Quyết định, xem xét ban hành 02 Quyết định; ban hành theo thẩm quyền 64 Thông tư hướng dẫn trong lĩnh vực tài chính - NSNN.

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về việc tháo gỡ khó khăn cho người nộp thuế, Bộ Tài chính đã tham mưu, đề xuất nhiều giải pháp quan trọng về tài khóa hỗ trợ kịp thời cho doanh nghiệp, người dân với quy mô lớn, đẩy mạnh triển khai, kịp thời đưa các gói chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế vào cuộc sống, tiếp sức cho doanh nghiệp khơi thông nội lực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tổng số đã miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất cho doanh nghiệp và người dân khoảng 193,4 nghìn tỷ đồng (trong đó: miễn, giảm khoảng 78,4 nghìn tỷ đồng; gia hạn khoảng 115 nghìn tỷ đồng).

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính trình Chính phủ, trình Quốc hội ban hành nghị quyết giảm 2% thuế GTGT (từ 10% xuống 8%) để hỗ trợ phát triển sản xuất - kinh doanh và kích cầu tiêu dùng, dự kiến số tiền thuế được giảm khoảng 24.000 tỷ đồng.

Quyết tâm thu đúng, thu đủ, thu kịp thời, triệt để tiết kiệm chi

Cùng với tập trung thực hiện công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật, Bộ Tài chính đã phấn đấu tăng thu, quản lý chặt chẽ, tăng cường tiết kiệm chi ngân sách nhà nước (NSNN).

Trong năm 2023, Bộ Tài chính đã chỉ đạo cơ quan Thuế, Hải quan tăng cường công tác quản lý thu NSNN, nhất là đối với các lĩnh vực, ngành hàng, địa bàn trọng điểm, kinh doanh trên nền tảng số, thương mại điện tử, nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam, chuyển nhượng bất động sản, rà soát giá tính thuế bất động sản sát với giá thị trường,... đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời các khoản phát sinh. Phối hợp chặt chẽ các lực lượng chức năng tăng cường chống thất thu, buôn lậu, gian lận thương mại, chuyển giá, trốn thuế; tăng cường thanh tra, kiểm tra hồ sơ khai thuế của doanh nghiệp, thanh tra, kiểm tra theo chuyên đề; quyết liệt xử lý thu nợ thuế, phấn đấu giảm số thuế nợ đọng.

Với việc thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp, tính đến ngày 25/12/2023, thu NSNN đạt 1.693,5 nghìn tỷ đồng, bằng 104,5% (tăng 72,7 nghìn tỷ đồng) so dự toán (ngân sách trung ương đạt 104,6% dự toán; ngân sách địa phương đạt 104,4% dự toán), giảm 4,2% so cùng kỳ năm 2022. Trong đó, thu nội địa đạt 105,7% dự toán, thu từ dầu thô đạt 144,6% dự toán, thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 92,1% dự toán.

Trong thời gian còn lại của năm 2023, Bộ Tài chính đã chỉ đạo cơ quan Thuế, Hải quan tiếp tục triển khai quyết liệt công tác thu, đôn đốc thu đầy đủ, kịp thời các khoản thu phát sinh, các khoản thu đã hết thời gian được gia hạn theo quy định.

Về chi NSNN, nhờ chủ động trong điều hành, các nhiệm vụ chi cơ bản hoàn thành mục tiêu đề ra. Tổng số chi NSNN đến ngày 31/12/2023 ước đạt khoảng 1,73 triệu tỷ đồng, bằng 83,4% dự toán. Các khoản chi đã đáp ứng kịp thời nhiệm vụ chi phát sinh theo dự toán và tiến độ thực hiện của đơn vị sử dụng ngân sách, đảm bảo quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội và thanh toán đầy đủ các khoản nợ đến hạn, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh; cải cách tiền lương...

Với kết quả thu, chi NSNN này, Bộ Tài chính cho biết, cân đối ngân sách trung ương và ngân sách địa phương được đảm bảo. Ước tính năm 2023, bội chi NSNN thực hiện khoảng 4% GDP, giảm 40,3 nghìn tỷ đồng so dự toán.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đã tăng cường quản lý, kiểm soát chặt chẽ nợ công, tiếp tục tái cơ cấu theo hướng an toàn, bền vững; điều hành giá cả, thị trường phù hợp với tình hình thực tế, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, kiểm soát lạm phát, ổn định đời sống của người dân; tăng cường quản lý nhà nước đối với thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bảo hiểm. Trong năm, Bộ Tài chính đã đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số, xây dựng Chính phủ điện tử, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Công tác đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động, cơ chế tự chủ tài chính các đơn vị sự nghiệp công lập; tăng cường quản lý, nâng cao hiệu quả đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp... tiếp tục được tăng cường.

Tiếp tục hoàn thiện hệ thống thu ngân sách

Năm 2024, dự toán thu NSNN được Quốc hội giao cho ngành Tài chính là 1,7 triệu tỷ đồng, trong đó thu nội địa chiếm 84,9%; thu dầu thô chiếm 2,7%; thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu chiếm 12%. Dự toán chi NSNN là 2,12 triệu tỷ đồng; trong đó chi đầu tư phát triển chiếm khoảng 32%; dự toán chi thường xuyên chiếm khoảng 55,5%. Bội chi NSNN là 399,4 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 3,6% GDP.

Để thực hiện nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2024 trong bối cảnh còn rất nhiều khó khăn do tác động tiêu cực của tình hình địa chính trị, kinh tế trên thế giới và cả các yếu tố chủ quan của nội tại nền kinh tế, Bộ Tài chính tiếp tục tổ chức điều hành chính sách tài khóa chủ động, linh hoạt, có trọng tâm, trọng điểm, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, đẩy nhanh thực hiện các công trình đầu tư hạ tầng quan trọng, kết nối vùng và liên vùng, tạo nền tảng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Đảm bảo nguồn lực thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng, an sinh xã hội, chính sách cải cách tiền lương, bảo hiểm xã hội gắn với đẩy mạnh sắp xếp tổ chức bộ máy, thực hiện cơ chế tự chủ và lộ trình tinh giản biên chế theo các Nghị quyết của Trung ương.

Một trong những giải pháp trọng tâm được đưa ra đó là tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về thu NSNN, tăng cường quản lý thu, phấn đấu hoàn thành dự toán thu được giao ở mức cao nhất đảm bảo nguồn lực thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, Bộ Tài chính nghiên cứu hoàn thiện hệ thống thu ngân sách theo tinh thần Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, các Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030, nhằm tiếp tục tạo thuận lợi cho người nộp thuế, mở rộng cơ sở thuế, đảm bảo tính đồng bộ của pháp luật và phù hợp với thông lệ quốc tế, ổn định nguồn thu NSNN, phù hợp với bối cảnh kinh tế - xã hội của đất nước và thông lệ quốc tế... Nghiên cứu, xây dựng trình Quốc hội các dự án sửa đổi, bổ sung các luật về thuế, để tăng cường quản lý thu, cơ cấu lại nguồn thu bảo đảm tính bền vững; nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu, mở rộng cơ sở thu. Rà soát lại các chính sách ưu đãi về thuế, đảm bảo tính công bằng, minh bạch, khuyến khích cạnh tranh phát triển. Hạn chế tối đa việc lồng ghép chính sách xã hội trong pháp luật về thuế.

Điều chỉnh pháp luật về thuế phù hợp trong bối cảnh toàn cầu, đảm bảo hài hòa lợi ích quốc gia và nhà đầu tư, tăng nguồn thu cho NSNN, đồng thời, có chính sách hỗ trợ, thu hút đầu tư ngoài thuế nhằm giữ chân các nhà đầu tư lớn, duy trì sức cạnh tranh và tính hấp dẫn của môi trường đầu tư../.

Nguồn: Mof.gov.vn