Nhiều điểm mới trong Dự thảo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công

Chiều 25/5, Bộ Tài chính tổ chức họp báo chuyên đề “Những điểm mới trong Dự thảo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công”. Chủ trì họp báo có Phó Cục trưởng Cục Quản lý công sản Nguyễn Tân Thịnh, đại diện lãnh đạo Văn phòng Bộ cùng đông đảo phóng viên các cơ quan thông tấn báo chí.

Toàn cảnh buổi họp báo

Ông Nguyễn Tân Thịnh cho biết, việc xây dựng trình Quốc hội xem xét ban hành Luật Quản lý, sử dụng tài sản công nhằm: Quản lý chặt chẽ, sử dụng tiết kiệm tài sản công; ngăn chặn, đẩy lùi thất thoát, lãng phí, tham nhũng và những hành vi khác xâm phạm tài sản công; Khai thác nguồn lực tài chính từ tài sản công hợp lý, hiệu quả góp phần phát triển kinh tế - xã hội, tái cơ cấu ngân sách nhà nước; Từng bước chuyên môn hóa, chuyên nghiệp hóa công tác quản lý tài sản công, phát triển dịch vụ về tài sản công theo cơ chế thị trường trên cơ sở đảm bảo quyền sở hữu toàn dân về tài sản.

Để nâng cao tính răn đe, quản lý chặt chẽ, tránh thất thoát, lãng phí tài sản công, dự thảo Luật quy định cụ thể các hành vi bị cấm trong quản lý, sử dụng tài sản công và chế tài xử lý vi phạm, các hành vi gây thiệt hại về tài sản công, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, người có hành vi vi phạm pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công còn bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Về tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công, việc ban hành tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công phải đảm bảo các nguyên tắc: đúng thẩm quyền; phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao; khả năng của ngân sách nhà nước; mức độ tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập; tuân theo quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật; quy định về mức giá trong định mức sử dụng tài sản công được xác định theo giá đã bao gồm các loại thuế phải nộp theo quy định của pháp luật; trường hợp được miễn các loại thuế thì phải tính đủ số thuế được miễn để xác định định mức.

Để có thể khai thác nguồn lực từ tài sản công đáp ứng nhu cầu cung cấp dịch vụ sự nghiệp công cho xã hội, tạo điều kiện cho các đơn vị vươn lên tự bảo đảm chi thường xuyên, chi đầu tư phát triển theo định hướng đổi mới cơ chế tài chính của đơn vị sự nghiệp công của Đảng và Nhà nước, giảm dần sự bao cấp của Nhà nước, dự thảo Luật tiếp tục cho phép các đơn vị sự nghiệp có khả năng xã hội hóa được sử dụng tài sản công vào mục đích kinh doanh dịch vụ, cho thuê, liên doanh, liên kết như Luật quản lý, sử dụng tài sản nhà nước hiện hành nhưng không quy định đơn vị phải làm thủ tục để xác định giá trị tài sản để giao cho đơn vị quản lý theo cơ chế giao vốn cho doanh nghiệp như hiện nay mà tất cả các đơn vị sự nghiệp công lập đều có quyền khai thác tài sản công khi đủ các điều kiện theo quy định.

Riêng đối với sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư thì được quyền tự chủ cao hơn về tài sản so với các đơn vị khác. Đây cũng là tiền đề để các đơn vị sự nghiệp công lập dần tiến tới tự chủ, giảm sự bao cấp của Nhà nước đối với đơn vị sự nghiệp công lập.

Để đảm bảo tính công khai, minh bạch trong khai thác tài sản kết cấu hạ tầng, dự thảo Luật quy định theo hướng ưu tiên giao quyền khai thác tài sản kết cấu hạ tầng cho các tổ chức có năng lực; phương thức đối tượng được giao quản lý tài sản kết cấu hạ tầng tự tổ chức khai thác tài sản chỉ được áp dụng trong các trường hợp: tài sản kết cấu hạ tầng có liên quan đến quốc phòng, an ninh quốc gia, không có tổ chức, cá nhân đăng ký thực hiện các phương thức khác, áp dụng phương thức trực tiếp tổ chức khai thác tài sản hiệu quả hơn các phương thức khác. Đồng thời, dự thảo Luật quy định việc chuyển nhượng quyền thu phí sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng, cho thuê quyền khai thác tài sản kết cấu hạ tầng và chuyển nhượng có thời hạn tài sản kết cấu hạ tầng đều phải thực hiện thông qua đấu giá.

Để hình thành nên Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công (CSDL), Chính phủ sẽ lấy CSDL hiện tại với 4 nhóm tài sản (tài sản công tại cơ quan tổ chức, đơn vị; tài sản kết cấu hạ tầng đường bộ; tài sản dự án sử dụng vốn nhà nước và tài sản là công trình cấp nước sạch nông thôn tập trung) làm trung tâm và từng bước mở rộng để tích hợp dữ liệu của các loại tài sản công khác vào hệ thống.

Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công sẽ là một trong 4 bộ phận căn bản (cùng với hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin; hệ thống phần mềm hệ điều hành, phần mềm hệ thống và phần mềm ứng dụng; hệ thống giao dịch điện tử về tài sản công) hình thành nên Hệ thống thông tin tài sản công. Hệ thống thông tin tài sản công được thiết kế tổng thể và xây dựng thành một hệ thống thống nhất trên phạm vi cả nước, phục vụ đa mục tiêu; theo tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia, quốc tế được công nhận tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, ông Thịnh cũng cho biết, tình hình thiên tai ngày càng gia tăng đã có ảnh hưởng tới công tác quản lý, sử dụng tài sản công và đòi hỏi phải có các giải pháp phòng ngừa, khắc phục hậu quả do thiên tai và các nguyên nhân bất khả kháng khác gây ra đối với tài sản công.

Tại dự thảo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công đã quy định nguyên tắc những tài sản công có nguy cơ chịu rủi ro cao do thiên tai, địch họa và nguyên nhân bất khả kháng khác phải được quản lý rủi ro về tài chính thông qua công cụ bảo hiểm hoặc các công cụ khác theo quy định của pháp luật. Chính phủ sẽ quy định các công cụ quản lý rủi ro tài chính với tài sản công phù hợp với tình hình thực tế của từng thời kỳ.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý công sản Nguyễn Tân Thịnh tại buổi họp báo

Trả lời phóng viên về việc sử dụng tài sản nhà nước để cho thuê, kinh doanh, liên doanh có thể làm thất thoát tài sản nhà nước, có khiến cho các đơn vị đầu tư lãng phí không, ông Tân Thịnh cho biết: Theo quy định tại Luật lý, sử dụng tài sản công, việc cho liên doanh liên kết phải được thực hiện đúng chức năng như: bệnh viện dùng để khám chữa bệnh, trường học dùng cho giáo dục…, không được dùng vào việc khác. Để tránh lãng phí, tại dự thảo Luật lần này bổ sung thêm nội dung không sử dụng NSNN để đầu tư các công trình sự nghiệp có tính chất kinh doanh. Cùng với đó là việc đầu tư xây dựng mua sắm tài sản phải tuân theo tiêu chuẩn, định mức.

Tuy nhiên, thực tế có thể sẽ có trường hợp dôi dư, xuất phát từ nguyên nhân khách quan, ví dụ Trung tâm hội nghị, Trung tâm thể dục thể thao buộc phải đầu tư vì nhiệm vụ chính trị nhưng sẽ ko sử dụng hết thì vẫn phải cho khai thác ngoài thời gian thực hiện nhiệm vụ. Dự thảo Luật cũng quy định về điều kiện rất chặt chẽ để được cho thuê, kinh doanh, liên doanh, bên cạnh đó các tài sản đó cũng phải được đưa vào Cơ sở dữ liệu để công khai kể cả giá thuê, ai thuê, ai liên doanh,...

Đối với câu hỏi của phóng viên liên quan đến báo cáo của Kiểm toán NN cho biết một số xe công chưa hết hạn thanh lý nhưng đã bán rồi, ông Thịnh cho biết: Theo quy định hiện nay và trong dự thảo Luật thì xe khi thanh lý phải đáp ứng một trong ba điều kiện: sử dụng quá thời gian quy định; sử dụng quá số km quy định; nếu chưa đủ hai điều kiện nêu trên nhưng xe bị hỏng không thể sửa chữa được hoặc sửa chữa không hiệu quả thì được thanh lý. Căn cứ vào báo cáo của địa phương, Kiểm toán NN đã xác định một số trường hợp chưa đủ thời gian nhưng trong báo cáo đó chưa có chỉ tiêu km sử dụng và tình trạng xe nên Kiểm toán NN cũng ghi chưa có thông tin về các điều kiện khác. Bên cạnh đó, thẩm quyền quyết định và hồ sơ tổ chức thực hiện đang phân cấp cho các bộ, ngành, địa phương và các cấp dưới nên Kiểm toán NN cũng cho rằng chưa đủ thông tin khẳng định là đủ điều kiện để thanh lý.

Vừa qua, Bộ Tài chính đã làm việc với Kiểm toán NN và đã có quy định bổ sung khi thanh lý TSNN thì trong Quyết định thanh lý phải ghi rõ lý do thanh lý để nhập vào CSDL, từ đó cơ quan quản lý sẽ nắm rõ được và sẽ minh bạch hơn.

Ngoài ra, tại buổi họp, ông Nguyễn Tân Thịnh cũng đã trả lời cụ thể một số vấn đề được phóng viên quan tâm đặt câu hỏi về xe sang, xe biếu tặng; đổi đất lấy hạ tầng; cơ chế khoán đối với xe ô tô công; sắp xếp nhà đất thuộc sở hữu nhà nước…

Toàn cảnh buổi họp báo Ông Nguyễn Tân Thịnh cho biết, việc xây dựng trình Quốc hội xem xét ban hành Luật Quản lý, sử dụng tài sản công nhằm: Quản lý chặt chẽ, sử dụng tiết kiệm tài sản công; ngăn chặn, đẩy lùi thất thoát, lãng phí, tham nhũng và những hành vi khác xâm phạm tài sản công; Khai thác nguồn lực tài chính từ tài sản công hợp lý, hiệu quả góp phần phát triển kinh tế - xã hội, tái cơ cấu ngân sách nhà nước; Từng bước chuyên môn hóa, chuyên nghiệp hóa công tác quản lý tài sản công, phát triển dịch vụ về tài sản công theo cơ chế thị trường trên cơ sở đảm bảo quyền sở hữu toàn dân về tài sản. Để nâng cao tính răn đe, quản lý chặt chẽ, tránh thất thoát, lãng phí tài sản công, dự thảo Luật quy định cụ thể các hành vi bị cấm trong quản lý, sử dụng tài sản công và chế tài xử lý vi phạm, các hành vi gây thiệt hại về tài sản công, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, người có hành vi vi phạm pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công còn bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. Về tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công, việc ban hành tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công phải đảm bảo các nguyên tắc: đúng thẩm quyền; phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao; khả năng của ngân sách nhà nước; mức độ tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập; tuân theo quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật; quy định về mức giá trong định mức sử dụng tài sản công được xác định theo giá đã bao gồm các loại thuế phải nộp theo quy định của pháp luật; trường hợp được miễn các loại thuế thì phải tính đủ số thuế được miễn để xác định định mức. Để có thể khai thác nguồn lực từ tài sản công đáp ứng nhu cầu cung cấp dịch vụ sự nghiệp công cho xã hội, tạo điều kiện cho các đơn vị vươn lên tự bảo đảm chi thường xuyên, chi đầu tư phát triển theo định hướng đổi mới cơ chế tài chính của đơn vị sự nghiệp công của Đảng và Nhà nước, giảm dần sự bao cấp của Nhà nước, dự thảo Luật tiếp tục cho phép các đơn vị sự nghiệp có khả năng xã hội hóa được sử dụng tài sản công vào mục đích kinh doanh dịch vụ, cho thuê, liên doanh, liên kết như Luật quản lý, sử dụng tài sản nhà nước hiện hành nhưng không quy định đơn vị phải làm thủ tục để xác định giá trị tài sản để giao cho đơn vị quản lý theo cơ chế giao vốn cho doanh nghiệp như hiện nay mà tất cả các đơn vị sự nghiệp công lập đều có quyền khai thác tài sản công khi đủ các điều kiện theo quy định. Riêng đối với sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư thì được quyền tự chủ cao hơn về tài sản so với các đơn vị khác. Đây cũng là tiền đề để các đơn vị sự nghiệp công lập dần tiến tới tự chủ, giảm sự bao cấp của Nhà nước đối với đơn vị sự nghiệp công lập. Để đảm bảo tính công khai, minh bạch trong khai thác tài sản kết cấu hạ tầng, dự thảo Luật quy định theo hướng ưu tiên giao quyền khai thác tài sản kết cấu hạ tầng cho các tổ chức có năng lực; phương thức đối tượng được giao quản lý tài sản kết cấu hạ tầng tự tổ chức khai thác tài sản chỉ được áp dụng trong các trường hợp: tài sản kết cấu hạ tầng có liên quan đến quốc phòng, an ninh quốc gia, không có tổ chức, cá nhân đăng ký thực hiện các phương thức khác, áp dụng phương thức trực tiếp tổ chức khai thác tài sản hiệu quả hơn các phương thức khác. Đồng thời, dự thảo Luật quy định việc chuyển nhượng quyền thu phí sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng, cho thuê quyền khai thác tài sản kết cấu hạ tầng và chuyển nhượng có thời hạn tài sản kết cấu hạ tầng đều phải thực hiện thông qua đấu giá. Để hình thành nên Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công (CSDL), Chính phủ sẽ lấy CSDL hiện tại với 4 nhóm tài sản (tài sản công tại cơ quan tổ chức, đơn vị; tài sản kết cấu hạ tầng đường bộ; tài sản dự án sử dụng vốn nhà nước và tài sản là công trình cấp nước sạch nông thôn tập trung) làm trung tâm và từng bước mở rộng để tích hợp dữ liệu của các loại tài sản công khác vào hệ thống. Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công sẽ là một trong 4 bộ phận căn bản (cùng với hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin; hệ thống phần mềm hệ điều hành, phần mềm hệ thống và phần mềm ứng dụng; hệ thống giao dịch điện tử về tài sản công) hình thành nên Hệ thống thông tin tài sản công. Hệ thống thông tin tài sản công được thiết kế tổng thể và xây dựng thành một hệ thống thống nhất trên phạm vi cả nước, phục vụ đa mục tiêu; theo tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia, quốc tế được công nhận tại Việt Nam. Bên cạnh đó, ông Thịnh cũng cho biết, tình hình thiên tai ngày càng gia tăng đã có ảnh hưởng tới công tác quản lý, sử dụng tài sản công và đòi hỏi phải có các giải pháp phòng ngừa, khắc phục hậu quả do thiên tai và các nguyên nhân bất khả kháng khác gây ra đối với tài sản công. Tại dự thảo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công đã quy định nguyên tắc những tài sản công có nguy cơ chịu rủi ro cao do thiên tai, địch họa và nguyên nhân bất khả kháng khác phải được quản lý rủi ro về tài chính thông qua công cụ bảo hiểm hoặc các công cụ khác theo quy định của pháp luật. Chính phủ sẽ quy định các công cụ quản lý rủi ro tài chính với tài sản công phù hợp với tình hình thực tế của từng thời kỳ. Phó Cục trưởng Cục Quản lý công sản Nguyễn Tân Thịnh tại buổi họp báo Trả lời phóng viên về việc sử dụng tài sản nhà nước để cho thuê, kinh doanh, liên doanh có thể làm thất thoát tài sản nhà nước, có khiến cho các đơn vị đầu tư lãng phí không, ông Tân Thịnh cho biết: Theo quy định tại Luật lý, sử dụng tài sản công, việc cho liên doanh liên kết phải được thực hiện đúng chức năng như: bệnh viện dùng để khám chữa bệnh, trường học dùng cho giáo dục…, không được dùng vào việc khác. Để tránh lãng phí, tại dự thảo Luật lần này bổ sung thêm nội dung không sử dụng NSNN để đầu tư các công trình sự nghiệp có tính chất kinh doanh. Cùng với đó là việc đầu tư xây dựng mua sắm tài sản phải tuân theo tiêu chuẩn, định mức. Tuy nhiên, thực tế có thể sẽ có trường hợp dôi dư, xuất phát từ nguyên nhân khách quan, ví dụ Trung tâm hội nghị, Trung tâm thể dục thể thao buộc phải đầu tư vì nhiệm vụ chính trị nhưng sẽ ko sử dụng hết thì vẫn phải cho khai thác ngoài thời gian thực hiện nhiệm vụ. Dự thảo Luật cũng quy định về điều kiện rất chặt chẽ để được cho thuê, kinh doanh, liên doanh, bên cạnh đó các tài sản đó cũng phải được đưa vào Cơ sở dữ liệu để công khai kể cả giá thuê, ai thuê, ai liên doanh,... Đối với câu hỏi của phóng viên liên quan đến báo cáo của Kiểm toán NN cho biết một số xe công chưa hết hạn thanh lý nhưng đã bán rồi, ông Thịnh cho biết: Theo quy định hiện nay và trong dự thảo Luật thì xe khi thanh lý phải đáp ứng một trong ba điều kiện: sử dụng quá thời gian quy định; sử dụng quá số km quy định; nếu chưa đủ hai điều kiện nêu trên nhưng xe bị hỏng không thể sửa chữa được hoặc sửa chữa không hiệu quả thì được thanh lý. Căn cứ vào báo cáo của địa phương, Kiểm toán NN đã xác định một số trường hợp chưa đủ thời gian nhưng trong báo cáo đó chưa có chỉ tiêu km sử dụng và tình trạng xe nên Kiểm toán NN cũng ghi chưa có thông tin về các điều kiện khác. Bên cạnh đó, thẩm quyền quyết định và hồ sơ tổ chức thực hiện đang phân cấp cho các bộ, ngành, địa phương và các cấp dưới nên Kiểm toán NN cũng cho rằng chưa đủ thông tin khẳng định là đủ điều kiện để thanh lý. Vừa qua, Bộ Tài chính đã làm việc với Kiểm toán NN và đã có quy định bổ sung khi thanh lý TSNN thì trong Quyết định thanh lý phải ghi rõ lý do thanh lý để nhập vào CSDL, từ đó cơ quan quản lý sẽ nắm rõ được và sẽ minh bạch hơn. Ngoài ra, tại buổi họp, ông Nguyễn Tân Thịnh cũng đã trả lời cụ thể một số vấn đề được phóng viên quan tâm đặt câu hỏi về xe sang, xe biếu tặng; đổi đất lấy hạ tầng; cơ chế khoán đối với xe ô tô công; sắp xếp nhà đất thuộc sở hữu nhà nước…

- Nguồn: Mof.gov.vn-